Een tentoonstelling in het Oudheidkundig Streekmuseum te Alphen.
Heel veel foto’s van Poolse militaire activiteiten in en rond Alphen tijdens de bevrijding. Daarnaast enkele zeldzame attributen zoals één van de wijzerplaten die tijdens het neervallen van de torenspits ook naar beneden donderde.
De 1e Poolse Pantserdivisie
Een in Schotland opgezette divisie die in het begin bestond uit Polen die voor of tijdens de oorlog uit hun land gevlucht waren voor de Duitsers.
Maar ook kwamen er vrijwillige Polen uit emigratielanden zoals Zuid- en Noord-Amerika of Poolse soldaten die voor de Duitsers hadden moeten vechten maar konden ontsnappen. Allemaal met het doel Polen te bevrijden van de Duitsers.
Ze vochten met de slogan ‘Za Naszą I Waszą Wolność’ (voor onze en uw vrijheid).
Generaal-majoor Stanislaw Maczek weet die mannen ondanks hun verschillende achtergronden te trainen tot een mobiele pantserdivisie bestaande uit 885 officieren, 15.210 onderofficieren en soldaten, 381 stuks pantsers, 473 geschut (diverse kaliber) en 4.050 wagens.
Op oorlogspad
Hun route door Europa startte op 1 augustus 1944 vanuit Engeland met de landing in Frankrijk (Arromanches les Bainsop), op weg naar een vrij Polen.
Maar de Duitse tegenaanvallen zijn fel, vooral de infanterie lijdt gevoelige verliezen. Ondanks dat gaat de opmars naar onze regio verder.
De haven van Antwerpen is naast de bevoorrading van brandstof, munitie, rantsoenen e.d. over land heel belangrijk.
Op donderdagavond 5 oktober 1944 wordt het centrum van Alphen bevrijd van de Duitsers. Maar de oostelijk gelegen buitenwijken Alphen-Oosterwijk en Druisdijk bleven ondanks hevige gevechten in Duitse handen.
De zware gevechten hebben hun tol geëist, zowel op materieel als personele vlak. Daarom wordt er een gevechtspauze ingelast om alles te kunnen ‘repareren en aan te vullen’.
De Willibrordus torenspits valt
Op 7 oktober ’s middags omstreeks 14.45 uur zien bewoners van Alphen-Oosterwijk en Druisdijk dat de Willibrorduskerk door de Duitsers wordt beschoten. Gevolg: de torenspits kantelt en dondert met geweld naar beneden op het middenschip van de in 1910 gebouwde kerk. Ook de wijzerplaten, stangen, tandwielen e.d. vallen naar beneden maar het uurwerk dat een stuk lager staat overleeft met de nodige littekens de beschietingen.
Een wijzerplaat ligt nu in het museum.
Bevrijding
Op 26 oktober om 20.00 uur wordt besloten dat de volgende dag, een mistige en regenachtige 27 oktober, vanaf 7.30 uur de Poolse artillerie de ingegraven Duitse linies mag ‘verwelkomen’.
Rond 9.00 uur wordt Alphen-Oosterwijk en Druisdijk bevrijd. Vervolgens stoten de Poolse troepen door naar Gilze om uiteindelijk Breda te bevrijden.
Museum open
Zondag 27 oktober van 13.30 tot 16.30 uur. Vervolgens ook iedere tweede en vierde zondag van de maand en elke dinsdagmorgen van 10.00 tot 12.00 en donderdagmiddag van 13.30 tot 16.30 uur.
Vrij gevochten
In de consistoriekamer kunt u onder het genot van een bakkie koffie/thee kijken naar de in 2014 gemaakte film ‘Vrij gevochten’ waarin oudere Alphense inwoners vertellen over hun ervaringen met de Duitsers en de Poolse bevrijders.