Voor de 14e keer zijn er in ons Alphens Oudheidkundig Streekmuseum meer dan 100 kerstgroepen geplaatst. Ze komen onder andere uit de verzameling van Ida en Peter Diemer die al zo’n 40 jaar op zoek zijn naar bijzondere groepen. Hun verzameling bevat meer dan 2000 kerstgroepen, groot en klein en uit wel 160 landen en van de meest uitlopende materialen.
Door de monniken is in de Middeleeuwen de kerstgroep in heel Europa verspreid en zo ook in Oost-Europa terecht gekomen.
Ieder land in Oost-Europa kent zo zijn eigen kersttraditie. In de Oosterse orthodoxe kerk kent men de driedimensionale afbeelding van Bijbelverhalen en heiligen niet. Zo wordt in Rusland het geboorteverhaal alleen als icoon in de kunst uitgevoerd. Op zo’n icoon worden dan ook meerdere scènes gelijktijdig uitgebeeld. In het Katholieke Polen wordt er op vele manieren uiting gegeven aan het kerstverhaal.
In Krakau is er een bijzondere manier van verbeelden ontstaan. Het bouwen van een soort theater met een aantal miniatuur figuren die soms ook wereldse elementen bevatten. Altijd wordt de kerkgevel met drie torens weergegeven die herinneren aan de gebouwen in Krakau. Deze Szopka, wat schuurtje betekent, wordt gemaakt van karton en beplakt met stani-olpapier in zeer bonte kleuren. Kinderen kunnen ermee langs de deuren gaan en zingen daarbij een kerstliedje en worden dan getrakteerd op een lekkernij. Een traditie die heden ten dage nog steeds leeft. In Krakau wordt nog ieder jaar door het Etnografisch museum een wedstrijd uitgeschreven en kan zich heugen op een groot aantal deelnemers van schoolkinderen tot perfectionistische particulieren.
Ook in het Ertsgebergte, het oude Oost-Duitsland, was al voor de onderdrukking een levende traditie te vinden in het vervaardigen van kerstgroepen. De mannen die werkzaam waren in de ertsmijnen besteedden de lange winteravonden vaak aan houtbewerken. Hun vrouwen vermaakten zich met kantklossen en ander handwerk. Gelukkig is na de 'Wende' die traditie weer nieuw leven ingeblazen. Bekend is natuurlijk het houtsnijden en het houtdraaierswerk. Zeer typerend zijn hier de piramiden, met enkele etages, waarbij op het onderste plateau kaarshouders staan. Door de opstijgende warmte van de kaarsen wordt een vleugel rad in beweging gezet, waardoor de onderliggende etages met de H. familie, de drie koningen en engelenschaar gaan draaien. Ook kan een kerstgroep geplaatst worden in een 'Schwibbogen' een grote houten boog, die de ingang van de ertsmijn symboliseert. Op de bovenkant worden vaak kaarsen of lichtjes aangebracht en voor de ramen van de huizen geplaatst. Zo worden hele dorpen verlicht in de adventstijd!
Uit Tsjechië komen heel veel papieren kerstkribben; met hun naïeve manier van decoreren zijn ze aandoenlijk om te zien. Niet alleen de H. familie wordt er uitgebeeld, maar de hele bevolking met hun behuizing en bezigheden komt er aan te pas. Bekend zijn ook de kerstfiguren gemaakt van maïsbladeren met de vrouwen en mannen in de traditionele kleding. In Tsjechië zie je zelfs kerststallen van een soort peperkoek gemaakt, het is aan te raden om ze niet bij de koffie te serveren. Verder zie je veel groepen van keramiek wel of niet in bonte kleuren geschilderd.
De verbeelding van het kerstverhaal is in Oost-Europa zeer divers te noemen.
Tot en met zondag 5 januari is ons museum geopend:
Elke zondag van 13.30 tot 16.30 uur
Iedere dinsdagmorgen van 10.00 tot 12.00 uur
En elke donderdagmiddag van 13.30 tot 16.30 uur
Afspraak voor een groep: 0653755033
Zie ook onze website www.streekmuseumalphen.nl