In elke klas bij ons op school zat wel iemand die een oom in Canada had. Wij ook. Ome Harrie vertrok daar eind jaren vijftig naar toe, samen met andere economische emigranten uit onze streek. Ze emigreerden om een nieuw leven op te bouwen omdat het hier destijds niet meeviel. Er was ze verteld dat Canada een land van onbegrensde mogelijkheden was.

Door Berry van Oers

Herrie

Met pamfletten werden de immigranten uit Nederland in Canada ontvangen. Na aankomst gingen de meeste nieuwkomers in een kosthuis wonen en zochten vandaaruit werk. Ome Harrie was geen druktemaker. Toch noemden ze hem in Canada geen Harrie maar Herrie. Hij belandde in het dorpje Holland Landing, genoemd naar Samuel Holland die in 1728 in Deventer was geboren. Samuel belandde later in Canada als bestuurder van Brits Noord-Amerika. Er landden wel meer Hollanders in en rond Holland Landing. Men noemt ze daar soms nog steeds ‘Hollandse Canadezen’.

Wereldcontact

Ome Jos en ome Mart besloten hun broer Harrie in Canada eens op te zoeken. Nu zou je online even een vliegticket boeken en op het vliegtuig stappen, maar destijds ging daar een lange voorbereiding aan vooraf. Ome Jos en ome Mart meldden zich aan bij de organisatie ‘Wereldcontact’. Die organiseerde bijeenkomsten ter voorbereiding op de verre reis. Welke papieren heb je nodig? Welke verzekering moet je afsluiten? Wat is de mentaliteit van de Canadezen? Waar moet je op letten?

Foto’s

In drie maanden tijd werden ome Jos en ome Mart klaargestoomd voor de vliegreis naar Canada. Ze bleven maar liefst drie weken lang weg. Toen ze terugkwamen vertelden ze honderduit en bezigden trots allerlei Engelse woorden. “We gingen naar de ‘pub’ om ‘beer’ te bestellen”, zei Jos. “We deden boodschappen in de ‘stoor’ en kochten bij de ‘beker’ brood”, zei Mart. Ze vertelden dat de ‘striets’ in Canada kaarsrecht zijn, de huizen ‘bik’ met een oprit waar enorme ‘kaors’ op staan. Ze bewezen hun beweringen met foto’s. Daar konden wij in Chaam niet tegen op.

Poutine

Ome Harrie paste zich snel aan. Al vlug sprak hij Canadees, at Poutine en trouwde met een Canadese vrouw. Er waren ook Nederlandse Canadezen die vasthielden aan hun gebruiken. Ze importeerden de Hollandse gezelligheid met dressoirs en plastic rozen. Ze vierden Sinterklaas. Op Koninginnedag droegen ze een oranje stropdas. Ze dronken jenever of lepelden een advocaatje met slagroom naar binnen. Ze aten erwtensoep en serveerden speculaasjes bij de koffie. Sommigen bleven thuis Nederlands praten. Ome Harrie niet. Toen hij ‘over’ was bleek hij het ‘Baronies’ haast verleerd.

‘Briefke’

Soms ontvingen we een ‘briefke’ uit Canada en belde ome Harrie op tijdens Nieuwjaar. Intussen ging het leven bij ons verder. Wanneer de Nederlandse Canadezen ‘over’ waren, herkenden ze hun geboorteland niet meer. Met steelse blikken keken ze naar de verzorgingsstaat die in Nederland was opgebouwd. “Ge kunt daver nerreges aanders beter wonen dan in Hollaand”, meende pa. “Det wos wel aonders wen wie toe Cenneda vutwokken”, zei ome Harrie dan met Canadese tongval.

Chaamse kippen

Soms kwam ome Harrie ‘over’. In de jaren zeventig bracht hij zijn gezin mee en logeerde bij ons thuis. Later kwam hij nog een paar maal alleen en verbleef dan in zijn ouderlijk huis aan de Noordhoek. Medio jaren negentig was hij voor het laatst in Nederland. Ome Harrie, nu achter in de tachtig, woont nog steeds in Canada. Brieven schrijven en opbellen met Nieuwjaar doet hij al heel lang niet meer. Zou ome Harry ons in Chaam nog kennen? Vlieg er eens naar toe en neem een fles Chaamse advocaat voor hem mee, gemaakt van eieren gelegd door Chaamse kippen!