Maartse buien zijn grillig. Het kan plotseling gaan regenen, hagelen, onweren of zelfs sneeuwen. Tegelijkertijd kondigen maartse buien het voorjaar aan. In maart begint het. Maart opent de deur van de lente. Aan het Raadhuisplein en bij de ‘druppel’ op de Bredaseweg staan de krokussen al in volle bloei. Maart is de moeite waard.

Door Berry van Oers

Staart

In maart zette opa zijn klompen in de vernis. Hij keek in de sloot of er al kwakbollen in zwommen en naar de lucht of de maartse buien op komst waren. Maart roert zijn staart, maar het loopt dit jaar niet zo’n vaart. Maart begon met volop zon in plaats van met maartse buien. De zonnestralen voelden best warm aan. Het leek eigenlijk al een beetje op de zomer. Maar in de schaduw wijst de wind ons op de feiten. Het is nog maar maart. Het is nog winter. De nachten zijn nog koud.

Zaaien

“Maartse buien, dan gaon we wir mies d’n hof inkruien”, zei pa. In maart timmerde hij buiten in onze hof een grote houten bak met een glazen deksel. “Om slaoi, reddeskes, spinaozie, juintjes, labbonen, ertjes en peekes in te zaoien”, zei pa. Met een plantenverstuivertje mochten we het zaaigoed vochtig houden. Zo met de zon erop onder het glas kiemde het snel en had het geen last van maartse buien.

Uitplanten

Pa maakte haast met zaaien om ma voor te zijn. Ze gebruikte de zaaibakken liever om dahlia’s, kattensnor, lupines en violier in te zaaien. Zodra de slaplantjes enkele centimeters groot waren plantte pa ze uit. Wij mochten dan meehelpen. “Plaant ze mar twintig centimeter van mekaoren af, dan hebben de kroppen genog plak om te gruuien”, leerde pa ons dan.

Maartje

“Maartse buien, dan horren we binnenkort de paosklokken wir luien”, zei Martje van ‘de Beek’. Zijn oudste dochter had hij Maartje genoemd. “Det komt omda ze in december verjaort”, legde Martje uit tijdens het koffie drinken in de schaftkeet. Hijzelf heette Mart, eigenlijk Maarten, omdat hij in maart geboren was. “En omda ik er intje van unnen tweeling ben”, grapte hij.

Voorjaarsmoeheid

Elk jaar in maart zag Martje de bui al hangen. Dan had hij last van voorjaarsmoeheid. ‘Lethargie’, noemden ze dat ook wel. “Ik ben d’n hele dag stikaon en rij mee de zwaore kèèr”, zei Martje dan. Er waren er wel meer die daar last van hadden. Maar volgens ma gingen zulke depressieve maartse buien vanzelf over. “Agge mar genog laacht”, zei ze altijd.

Vrijwilligerswerk

Maart is ook de maand van de vrijwilligers. Op 14 en 15 maart organiseert het Oranjefonds weer de vrijwilligersactie ‘NLDoet’. Op die dagen wordt iedereen aangespoord om een dagje vrijwilligerswerk te doen. Pa en ma hadden zo’n actie om het vrijwilligerswerk te promoten niet nodig. Pa zette d’n hof van Fraaskes sowieso ‘veur niks’ zuiver toen die ‘nie mir kon’ en hielp bij het ‘peejen uitdunnen’. Ma deed boodschappen voor onze oude buurman, ze schonk koffie en thee bij de bejaardensoos, ze haalde de parochiebijdragen in heel Chaam huis aan huis op en bezocht oudere alleenstaanden.

Opgeruimd

“Maartse buien, dan kòmen de vògels wir terug uit het zuien”, zei opa. Wanneer de eerste zon in maart scheen, bloeide heel Chaam op. “Dan is iederèèn goed gemutst”, zei ma. Ze pakte een fles lodaline, een bus Vim, een blik boenwas, de mattenklopper, de ragebol en de zwabber en ging aan de voorjaarsschoonmaak. Ma was altijd opgeruimd en goedlachs. “Agge laacht dan bende ommes veul mooier”, zei ze altijd.